B2 ****************************************************************************************** * ****************************************************************************************** Texty skupiny B. Christophorus Columbus 1451 - 1506 De insulis nuper in mari Indico repertis Basiliae 1494 De insulis nuper inventis Epistola Christoferi Colom - cui etas nostra multum debet, de insulis in mari Indico nuper ad quas perquirendas octavo antea mense auspiciis et ęre invictissimi Fernandi Hispaniarum fuerat - ad magnificum dominum Raphaelem Sanxis, eiusdem serenissimi Regis thesaurarium, m nobilis ac litteratus vir Aliander de Cosco ab Hispano ideomate in latinum convertit terci Maii .M.cccc.xciij. Pontificatus Alexandri Sexti anno primo. Quoniam susceptę provinci? rem perfectam me consecutum fuisse gratum tibi fore scio, has c qu? te uniuscuiusque rei in hoc nostro itinere geste inventęque admoneant. Tricesimo tercio die postquam Gadibus discessi, in mare Indicum perveni, ubi plurimas insu habitatas hominibus reperi. Quarum omnium pro f?licissimo Rege nostro, pr?conio celebrato extensis, contradicente nemine possessionem accepi. Primęque earum divi Salvatoris nomen i fretus auxilio tam ad hanc quam ad cęteras alias pervenimus. Eam vero Indi Guanahanyn voca unamquamque novo nomine nuncupavi, quippe aliam insulam Sanctę Marię Conceptionis, aliam F Hysabellam, aliam [f. 30v] Iohannam et sic de reliquis appellari iussi. Quam primum in eam insulam (quam dudum Iohannam vocari dixi) appulimus, iuxta eius littus versus aliquantulum processi, tamque eam magnam nullo reperto fine inveni, ut non insulam, Chatay provinciam esse crediderim, nulla tamen videns oppida municipiave in maritimis sita pręter aliquos vicos et prędia rustica, cum quorum incolis loqui nequibam. Quare simul ac surripiebant fugam. Progrediebar ultra existimans aliquam me urbem villasve inventurum. De quod longe admodum progressis nihil novi emergebat: et huiusmodi via nos ad septentrionem ipse fugere exoptabam; terris etenim regnabat bruma ad austrumque erat in voto contendere venti flagitantibus succedebant) constitui alios non operiri successus. Et sic retrocedens quendam (quem signaveram) sum reversus. Unde duos homines ex nostris in terram misi, qui i essetne Rex in ea provincia urbesve aliqu?. Hi per tres dies ambularunt inveneruntque innu habitationes, parvas tamen et absque ullo regimine. Quapropter redierunt. Interea ego iam intellexeram a quibusdam Indis, quos ibidem susceperam, quomodo huiusmodi quidem erat. Et sic perrexi orientem versus eius semper stringens littora usque ad miliari ubi ipsius insul? sunt extrema. Hinc aliam insulam ad [f. 31r] orientem prospexi distantem miliaribus .liiij. Quam protinus Hispanam dixi in eamque concessi et direxi iter quasi per quemadmodum in Iohanna, ad orientem miliaria .dlxiiij. Qu? dicta Iohanna et alie ibidem insulę quam fertilissime existunt. H?c multis atque tutis latis nec aliis, quos unquam viderim, comparandis portibus est circumdata. Multi maximi et interfluunt fluvii, multi quoque et eminentissimi in ea sunt montes. Omnes he insulę sunt variis distincte figuris, pervie et maxima arborum varietate sidera lambentium plene. Quas privari credo, quippe vidi eas ita virentes atque decoras, ceu mense Maio in Hispania sole alie florentes, alie fructuose, alie in alio statu secundum uniuscuiusque qualitatem vigeb philomena et alii passeres varii ac innumeri mense Novembris, quo ipse per eas deambulabam in dicta insula Iohanna septem vel octo palmarum genera. Qu? proceritate et pulchritudine cetere omnes arbores, herbe fructusque) nostras facile exuperant. Sunt et mirabiles pinus, vastissima, varie aves, varia mella variaque metalla, ferro excepto. In ea autem, quam Hispanam supra diximus nuncupari, maximi sunt montes ac pulchri, vasta r campi feracissimi seri pacisque et condendis edificiis aptissimi. Portuum in hac ins et pr?stantia flumi[f. 31v]num copia salubritate admixta hominum - qu? nisi quis viderit - superat. Huius arbores, pascua et fructus multum ab illis Iohanę differunt. H?c pr?terea H aromatis genere, auro metallisque abundat. Cuius quidem et omnium aliarum, quas ego vidi et quarum cognitionem habeo, incolę utriusqu semper incedunt, [f. 32r] quemadmodum eduntur in lucem, pr?ter aliquas fęminas, que folio aut bombicino velo pudenda operiunt, quod ipsę sibi ad id negocii parant. Carent hi omnes quocunque genere ferri. Carent et armis, utpote sibi ignotis, nec ad ea sunt apti; non pro deformitatem (cum sint bene formati), sed quia sunt timidi ac pleni formidine. Gestant tam arundines sole perustas, in quarum radicibus hastile quoddam ligneum siccum et in mucronem figunt; neque his audent iugiter uti. Nam s?pe evenit, cum miserim duos vel tris homines e villas, ut cum earum loquerentur incolis, exiisse agmen glomeratum ex Indis et, ubi nostro videbant, fugam celeriter arripuisse despretis a patre liberis, et e contra; et hoc non, q eorum damnum aliquod vel iniuria illata fuerit. Immo ad quoscunque appuli et quibuscum ver quicquid habebam, sum elargitus: pannum aliaque permulta, nulla mihi facta versura. Sed su ac timidi. Cęterum ubi se cernunt tutos, omni metu repulso sunt admodum simplices ac bonę fidei et in habent, liberalissimi. Roganti, quod possidet, inficiatur nemo. Quin ipsi nos ad id poscen Maximum erga omnes amorem pre se ferunt. Dant quęque magna pro parvis, minima licet re, ni Ego attamen prohibui, ne tam minima et nullius precii hisce darentur, ut sunt lan[f. 32v]c vitrique fragmenta, item clavi, ligule; quanquam, si hoc poterant adipisci, videbatur eis possidere iocalia. Accidit enim quendam navitam tantum auri pondus habuisse pro una ligula tres aurei solidi, et sic alios pro aliis minoris precii, pr?sertim pro blanquis novis [et aureis]. Pro quibus habendis dabant, quicquid petebat venditor, puta unciam cum dimidia et triginta et quadraginta bombicis pondo, quam ipsi iam nverant. Item arcuum amphore, hid fragmenta bombice et auro tanquam bestię comparabant. Quod quia iniquum sane erat, vetui d pulcra et grata, quę mecum tuleram, nullo interveniente premio, ut eos mihi facilius conci christicole, et ut sint proni in amorem erga Regem, Reginam principesque nostros et univer Hispani? ac studeant perquirere et coacervare eaque nobis tradere, quibus ipsi affluunt et indigemus. Nullam hii norunt ydolatriam. Immo firmissime credunt omnem vim, omnem potentiam, omnia de esse in c?lo, meque inde cum his navibus et nautis descendisse: atque hoc animo ubi f postquam metum repulerant. Nec sunt segnes aut rudes, quin summi ac perspicacis ingenii et transfretant mare illud. Non sine admiratione uniuscuiusque rei rationem reddunt, sed nunq gentes vestitas neque naves huiusmodi. Ego statim atque ad ma[f. 33r]re illud perveni, e p quosdam Indos violenter arripui, qui ediscerent a nobis: et nos pariter docerent ea, quoru partibus cognitionem habebant. Et ex voto successit. Nam brevi nos ipsos et hi nos tum ges tum verbis intellexerunt magnoque nobis fuere emolumento. Veniunt modo mecum tamen; qui se me desiluisse e c?lo, quamvis diu nobiscum versati fuerint hodieque versentur. Et hi erant id, quodcunque appellebamus, nunciabant, alii deinceps aliis elata voce dicentes. «Venite, videbitis gentes ethereas!» Quamobrem tam femine quam viri, tam impuberes quam adulti, tam senes deposita formidine paulo ante concepta nos certatim visebant [magna iter stipante ca cibum, aliis potum afferentibus maximo cum amore ac benivolentia incredibili. Habet unaqueque insula multas scaphas solidi ligni, etsi angustas, longitudine tamen ac fo biremibus similes, cursu autem velociores. Reguntur remis tantummodo. Harum quedam sunt ma parvę, quedam in medio consistunt, plures tamen biremi, quę remigetur duodeviginti transtr quibus in omnes illas insulas, que innumere sunt, traiicitur, cunque his suam mercaturam e eos conmertia fiunt. Aliquas ego harum biremium seu scapharum vidi, quę vehebant septuagin remiges. In omnibus his insulis nulla est diversitas inter gentis effigies, nulla in [f. 33v] morib Quin omnes se intelligunt adinvicem. Qu? res perutilis est ad id, quod serenissimum Regem pręcipue reor, scilicet eorum ad sanctam Christi fidem conversionem. Cui quidem, quantum i facilimi sunt et proni. Dixi, quemadmodum sum progressus antea insulam Iohanam per rectum tramitem occasus in ori[ miliaria .cccxxij. Secundum quam viam et intervallum itineris: possum dicere hanc Iohanam Anglia et Scotia simul. Namque ultra dicta .cccxxij. passuum milia: in ea parte, quę ad oc prospectat, due (quas non peii) supersunt provincie, quarum alteram Indi Aan vocant. caudati nascuntur. Tenduntur in longitudinen ad miliaria .clxxx., ut ab his, quos veho mec percepi, qui omnis has callent insulas. Hispane vero ambitus maior est tota Hispania a Cologna usque ad Fontem Rabidum; hincque fa arguitur quod quartum eius latus, quod ipse per rectam lineam occidentis in orientem traie continet .. H?c insula est affectanda, et affectata non spernenda. In qua - etsi ut dixi, pro invictissimo Rege nostro solemniter possessionem accepi, earumque imperiun di committitur - in oportuniori tamen loco atque omni lucro et commertio condecenti cuiusdam Nativitatis domini nomen dedimus, possessionem peculiariter accepi, ibique arcem quandam e iussi, que modo iam debet esse peracta. In qua homines, qui necessarii sunt visi, cum omni et ultra annum victu oportuno reliqui; item quandam caravellam et pro aliis construendis t quam in ceteris peritos ac eiusdem insulę Regis erga nos benivolentiam et familiaritaten i Sunt enim gentes ille ama[f. 34v]biles admodum et benigne eo, quod Rex pr?dictus me fratre gloriabatur. Et si animum revocarent et his, qui in arce manserunt nocere velint, nequeunt carent, nudi incedunt et nimium timidi. Ideo dictam arcem tenentes duntaxat possunt totam sibi imminente discrimine (dummodo leges, quas dedimus, ac regimen non excedant) facile de In omnibus his insulis, ut intellexi, quisque uni tantum coniugi acquiescit pr?ter princip quibus viginti habere licet. Fęmin? magis quam viri laborare videntur. Nec bene potui inte habeant bona propria. Vidi enim, quod unus habebat, aliis impartiri, presertim dapes, obso Nullum apud eos monstrum reperi, ut plerique existimabant, sed homines magnę reverentię at sunt nigri velut ethiopes. Habent crines planos ac demissos. Non degunt, ubi radiorum sola Per magna namque hic est solis vehementia, propterea quod ab equinoctiali linea distat [ub sex et viginti. Ex montium acuminibus maximum quoque viget frigus, sed id quidem moderantu consuetudine, tum rerum calidissimarum, quibus frequenter et luxuriose vescuntur, presidio Itaque monstra aliqua non vidi neque eorum alicubi habui cognitionem excepta quadam insula nuncupata, qu? secunda ex Hispana in Indiam transfretantibus existit. Quam gens quedam habita ferocior incolit. Hi carne [f. 35r] humana vescuntur. Habent predicti biremium gene quibus in omnes Indicas insulas traiiciunt, depredant, surripiuntque quecunque possunt. Ni differunt, nisi quod gerunt more femineo longos crines. Utuntur arcubus et spiculis arundi diximus) in grossiori parte attenuatis hastilibus; ideoque habentur feroces. Quare cęteri metu plectuntur. Sed hos ego nihili facio plus quam alios. Hi sunt, qui coeunt cum quibusd sole insulam Matheunin, primam ex Hispana in Indiam traiicientibus habitant. He autem f sui sexus opus exercent. Utuntur enim arcubus et spiculis, sicuti de earum coniugibus dixi laminis eneis, quarum maxima apud eas copia existit. Aliam mihi insulam affirmant supradic maiorem. Eius incole carent pilis, auroque inter alias potissimum exuberat. Huius insule e vidi] homines mecum porto, qui horum, qu? dixi, testimonium perhibent. Denique, ut nostri discessus et celeris reversionis compendium ac emolumentum brevibus ast polliceor: me nostris Regibus invictissimis parvo eorum fultum auxilio tantum auri daturum fuerit opus, tantum vero aromatum, bombicis, masticis (quę apud Chium duntaxat invenitur) ligni aloes, tantum servorum , quantum eorum Maiestas voluerit exigere, item et alia aromatun genera, qu? hii, quos in di[f. 35v]cta arce reliqui, iam invenisse: atque existimo, quandoquidem ego nullibi magis sum moratus, nisi quantum me c?gerunt venti, pr?t Nativitatis, dum arcem condere et tuta omnia esse providi. Qu? etsi maxima et inaudita sun maiora forent, si naves mihi, ut ratio exigit, subvenissent. Verum multum ac mirabile hoc nec nostris meritis correspondens, sed sanctę Christianę fide Regum pietati ac religioni, quia, quod humanus consequi non poterat intellectus, id humani divinus. Solet enim deus servos suos, quique sua pr?cepta diligunt etiam in impossibilibus nobis in pr?sentia contigit, qui ea consecuti sumus, quę hactenus mortalium vires minime a harum insularum quicpiam aliqui scripserunt aut locuti sunt, omnes per ambages et coniectu vidisse asserit, unde prope videbatur fabula. Igitur Rex et Regina, principes ac eorum reg cunct?que ali? Christianorum provincię Salvatori domino nostro Iesu Christo agamus gratias victoria munereque donavit. Celebrentur processiones, peragantur solemnia sacra [fęstaque delubra]. Exultet Christus in terris, quemadmodum in c?lis exultat, cum tot populorum perd animas salvatum iri previdet. Lętemur et nos tum propter exaltationen nostr? fidei, tum pr temporalium incrementa, quorum non solum Hispania, sed universa Christia[f. 36r]nitas est Hęc ut gesta sunt, sic breviter enarrata. Vale. Ulisbonę, pridie ydus Marcii. Christoforus Colom, Oceanicę classis Pr?fectus.